Werkt het Oisterwijkse raadsprogramma?

8 april 2020

Aanstaande november zijn er vervroegde verkiezingen in Haaren en Oisterwijk. Dat komt door de geplande wijzigingen van de gemeentegrenzen. Weten de partijen al of ze de volgende raadsperiode weer een raadsprogramma willen?

door Inge Dekker – PIT Onderzoek

Sinds 2018 werkt de raad van Oisterwijk met een raadsprogramma in plaats van het gebruikelijke coalitieakkoord. Kort samengevat: na de verkiezingen stellen alle partijen samen het raadsprogramma op voor de komende raadsperiode. Daarin beslissen zij wat de belangrijkste maatschappelijke thema’s zijn.

Evaluatie

Een voordeel volgens politiek adviseur Ton Dijkmans, is dat het college raadsvoorstellen beter zal voorbereiden. Zij kunnen er niet meer automatisch vanuit gaan dat de coalitie het voorstel ondersteunt. Bij een stemprocedure over een raadsvoorstel, ontstaan dan ook wisselende meerderheden. Volgens Dijkmans kunnen partijen op die manier dichter bij hun partijprogramma blijven. Dit in tegenstelling tot een coalitieakkoord waarin de coalitie vooraf concrete afspraken maakt. Er is dan ook sprake van een oppositie: die overige partijen die doorgaans nog maar weinig invloed op het beleid hebben. Naast maatschappelijke thema’s, geeft het raadsprogramma ook richting aan zaken als bestuurlijke vernieuwing en samenwerking – niet alleen met de inwoners maar ook met omliggende gemeenten. Politiek adviseur Ton Dijkmans (Foto: PIT Onderzoek). Worden deze voordelen gerealiseerd in Oisterwijk? En werkt het raadsprogramma als hulpmiddel op weg naar een andere manier van werken? Is de samenwerking met de inwoners verbeterd? Met de volgende verkiezingen in zicht, zijn er vragen genoeg voor een evaluatie.

Fractievoorzitters

Maar een evaluatie staat (nog) niet op de planning van de Raad. Daarom vroegen we de fractievoorzitters van de partijen om hun mening en stelden we hen de vraag of ze na de komende verkiezingen opnieuw een raadsprogramma willen. Carlo van Esch (PGB): “We hebben het nog niet binnen onze partij of met de andere partijen zo zeer besproken, maar mijn persoonlijke mening is dat het mij wel bevalt. Ik hoop dus van harte dat het een vervolg krijgt in de volgende raadsperiode.” Guus Mulders (CDA): “Persoonlijk vind ik dat het nieuwe werken de fracties meer handelingsvrijheid geeft. Maar de slagvaardigheid laat duidelijk te wensen over. Of dit komt door de nieuwe manier van werken of dat de huidige fracties merendeels denken in procedures in plaats van doelen is mij niet duidelijk.” Algemeen Belang (AB) is al wel met een evaluatie gestart: “Het evalueren van het nieuwe werken is een onderdeel van de agenda van onze recent gestarte programmacommissie voor de komende verkiezingen. Wij wachten de conclusies van onze commissie af,” zo stelt Jan Jonkers. Guus Mulders in debat in de Oisterwijkse raad (Foto: PIT Onderzoek). PrO kon ons helaas nog geen antwoord geven, net als de VVD. In 2018 deed de VVD wel mee aan het opstellen van een raadsbreed akkoord. De partij vreesde echter voor financiële problemen, omdat een dergelijk akkoord niet doorgerekend kon worden. Zo kwam onder het akkoord geen handtekening van de VVD en werd het raadsbrede akkoord omgedoopt tot raadsprogramma.

Samen
De verkiezingen zijn al over ruim een half jaar en alleen AB lijkt zich af te vragen of zij op deze manier verder willen. Het CDA heeft bedenkingen over de slagvaardigheid en de VVD lijkt gelijk te krijgen in haar standpunt over de financiën. De grote vragen op dit moment zijn echter: gaan de partijen nog evalueren en betrekken ze de inwoners van Oisterwijk daar bij?

Landelijk 

Meerdere gemeenten experimenteren met een raadsbreed akkoord of een raadsprogramma. Deze nieuwe manier van werken belooft een ‘toename in kwaliteit van planvorming en besluitvorming’. Zo stelde manifest van werkgroep “Op weg naar een coalitieakkoord” van de Vereniging voor Nederlandse Gemeente in 2015.

PIT Onderzoek gaf medio 2019 uitleg over dit ‘nieuwe werken’