Geen tien jaar verlenging AZC Oisterwijk (Update)

31 januari 2020

Op eind februari staat de verlenging van het AZC op de agenda van de gemeenteraad. Een nieuw conceptovereenkomst is bijgesloten. Het huidige contract tussen de gemeente en het COA eindigt op 31 december 2020. Na verschillende inspraakavonden en een forum was het nu tijd voor de raad om zich hierover te buigen. Tijdens deze avond mochten de Oisterwijkse partijen hun wensen en bedenkingen aangeven op de overeenkomst. Over één ding waren de partijen het in grote lijnen eens: de opvang van mensen in nood, die vluchten uit onveilige landen, moet voortgezet worden. Daarnaast zien ook alle partijen in dat de groep overlast gevende asielzoekers aangepakt moet worden.

Door Iris de Groot / Joris van der Pijll

De meerderheid van de Oisterwijkse raad heeft vorig jaar aangegeven duidelijke prestatie afspraken te willen bij voortzetting van het AZC in Oisterwijk. Dit om de veiligheid en leefomstandigheden van zowel AZC bewoners als lokale bevolking te waarborgen. In het voorgenomen contract tot verlenging van het AZC in Oisterwijk waren wel inspannings- maar geen prestatieverplichtingen opgenomen, zo bleek destijds uit onderzoek door onze redactie en bevraging van politici en gemeente. Tijdens de daaropvolgende raadsvergadering werd aan het college (Burgemeester en wethouders) diverse voorwaarden meegegeven. Nu er een nieuwe voorstel is voor een overeenkomst, hebben we deze onder de loep genomen.

Leefomstandigheden

Uit bestudering van de conceptovereenkomst, opgesteld door het college (burgemeester en wethouders), blijkt dat veel afspraken ongewijzigd gericht zijn op de verbeterde kwaliteit van leefomstandigheden. Er is veel aandacht voor begeleiding, scholing, recreatie en zorg. Ook komt het terugbrengen van overlast uitgebreid aan de orde en komt de communicatie met omwonenden en de samenleving aan bod.

Waarborgen

Het AZC in Oisterwijk (Bron; Google Maps). Een voor de politici belangrijke voorwaarde bij voortzetting van het AZC, betreft een tussentijdse evaluatie. Het contract is hierop aangepast; de looptijd is van 10 jaar verkort naar 2,5. De gemeente kan, als het COA in ernstige mate toerekenbaar tekortschiet, ook tussentijds de bijeenkomst beëindigen.

Prestatie

Veel stond en staat vermeld als ‘inspanning’. Dat bleek voor de politiek te voorzichtig. Hoewel nog steeds vaak van een ‘inspanning’ wordt gesproken, is met de verkorten van de looptijd al een vorm van prestatie-afspraak gemaakt. Zo is bij het onderwerp over verplaatsen van overlast gevende asielzoekers naar een speciale opvanglocatie, de zinsnede ‘zover hierin opvangplekken beschikbaar zijn’ weggehaald. Ook zijn diverse afspraken voorzien van een deadline met datum. Het door de raad gevraagde ‘lik op stuk beleid’ is niet opgenomen.

Registratie

Op de opvanglocatie zelf is de registratie van incidenten zover bekend goed geregeld, en die zijn als zodanig opgenomen in de overeenkomst. Buiten het AZC, zo bleek eerder dit jaar bleek uit informatie van PIT Onderzoek, ontbreekt een goede registratie van incidenten waar AZC bewoners bij betrokken zijn. De politieregistratie maakt dit onderscheid niet, of niet volledig. Uit een dergelijke registratie zou de toename en afname van overlast kunnen blijken. Ook dit werd door de raad aangegeven, maar is in de nieuwe afspraken niet opgenomen. Het is daarmee de vraag hoe toe- of afname van overlast gemeten kan worden, anders dan aan de hand van klachten van inwoners. Die worden vanaf volgend jaar geregistreerd via een klachtenmeldpunt.

Veiligelanders

Volgens de nieuwe concept overeenkomst, en het daaraan gekoppelde ‘Projectvoorstel regioplaatsing’, is het de bedoeling om  vanaf 1 januari 2020 tot 1 januari 2022 kansrijke vergunninghouders te huisvesten. Dit zijn asielzoekers waarvan reeds bekend is dat zij een vergunning krijgen, en afwachtende zijn van plaatsing in een eigen woonhuis in de regio. Het betreft een pilot, een proefperiode die 6 maanden voor het einde van de nieuwe overeenkomst afloopt. Wat dat betreft geeft dit de gemeente Oisterwijk gelegenheid, mocht de proefperiode geen succes zijn, de overeenkomst niet te verlengen. Wethouder Dion Dankers verklaarde afgelopen week  ‘dat er geen veiligelanders meer komen.’ De documenten zijn hier tegenstrijdig in. Het plan van de pilot stelt dat er alleen vergunninghouders (met verblijfsvergunning) naar Oisterwijk komen; in de overeenkomst staat dat de instroom van vluchtelingen (zonder verblijfsvergunning)  leidend is, er geen onderscheid gemaakt wordt op nationaliteit, leeftijd, religie en achtergrond et cetera. Het college verklaarde tegen de raad over de motie ‘Geen veiligelanders’ dat ‘Door het aangaan van de pilot Regioplaatsing wordt tegemoet gekomen aan de geuite wensen en bedenkingen ten aanzien van de opvang van vluchtelingen uit veilige landen.’

COA-setting

Wat weggehaald is, is deze: ‘De relatief kleine groep die zorgt voor gevoelens van onveiligheid bij medewerkers en andere bewoners hoort niet in onze opvang thuis. Daarvoor zijn inzet, expertise en bevoegdheden nodig op het gebied van handhaving en toezicht en in een andere setting dan de COA-setting.’ Tegelijk mag benoemd worden, dat ‘de COA-setting’ zoals die destijds was, aan verandering onderhevig is. Tot slot: Overlastgevers worden overgeplaatst, zo is de afspraak. De raadsleden krijgen eind februari opnieuw gelegenheid hun wensen en bedenkingen te geven.